تشکیلات قضایی ایران، همچون هر نظام و تشکیلات دیگری، در طی ادوار مختلف دستخوش تحولات و دگرگونیهای عمیق و اساسی گردیده است و عوامل مختلفی از جمله افزایش سطح علمی افراد به ویژه حقوقدانان، ناکارآمد بودن بعضی قوانین و مقررات ، ایجاد اطاله دادرسی و سایر موارد موجب نقض و جایگزینی قوانین و نهایتاً تغییر ساختار قضایی گردیده است .
دالت واقعی محقق نمیگردد مگر اینکه اصحاب دعوی و وکلای آنان بتوانند بدون هیچ ترس و واهمه ای اظهارات ومدافعات خود را آزادانه بیان نمایند و قاضی هم بتواند با استقلال تام تصمیمات لازم را اتخاذ نماید و اگر قضات فرهیخته وارسته و در جستجوی عدالت حقیقی و احقاق حقوق اصحاب دعوی باشند حضور وکیل را در پرونده مغتنم میشمارند و از اینان استقبال میکنند و بی تردید همیاری و همفکری قاضی و وکیل امری پسندیده و لازم است.
وظیفه ی داوطلب فراگیری و درک عمیق مباحث است، مخصوصاً باتوجه به رویکردی که در سال های اخیر در تحلیلی شدن سوالات آزمون هایی چون وکالت شاهد بوده ایم ، دیگر تکیه بر حفظیات نمی تواند داوطلبان را در موقعیت قابل اتکایی قرار بدهد.
قاضی کسی است که به تنهایی یا به عنوان عضوی از هیئت قضات، مدیریت یا ریاست دادگاه را بر عهده دارد و به قضاوت میپردازد. قاضی از قوانین در دادگاه های مختلف استفاده کرده و بر روند قانونی دادگاه نظارت دارد. او اختلافات بین دوطرف دعوا را حل کرده و مذاکره بین آنها یا نمایندگانشان را تسهیل می کند و در صورت نیاز بر اساس قوانین و مقررات نسبت به صدور حکم و دستور اجرا اقدام می نماید.